Üniversite tercih dönemi yaklaşırken, sayısal yeteneğini risk yönetimi, finans ve matematikle birleştirmek isteyen adaylar için prestijli bir kariyer yolu sunan Aktüerya Bilimleri bölümü dikkat çekiyor. Türkiye’de birkaç üniversite bu alanda eğitim verirken, mezunlar için sigortacılıktan sosyal güvenliğe, bankacılıktan bireysel emeklilik sistemine kadar geniş bir istihdam alanı bulunuyor.
Türkiye’de Aktüerya Eğitimi Veren Üniversiteler
Yüksek Öğrenim Kurulu (YÖK) Lisans Atlası’ndan derlenen aşağıdaki tablo, 2024 yılı itibarıyla Türkiye’de ve KKTC’de Aktüerya Bilimleri ya da Sigortacılık ve Aktüerya Bilimleri lisans programı sunan üniversitelerin, başarı sıralamaları, kontenjanları ve yerleşme oranlarıyla birlikte göstermektedir [1]:
| Üniversite | Fakülte / Yüksekokul | Puan Türü | Başarı Sırası | Kontenjan | Yerleşme Oranı |
| Hacettepe Üniversitesi | Fen Fakültesi | SAY | 197.825 | 62 | %100,0 |
| Marmara Üniversitesi | Finansal Bilimler Fakültesi | SAY | 233.215 | 67 | %100,0 |
| Ankara Üniversitesi | Uygulamalı Bilimler Fakülesi | SAY | 264.252 | 67 | %100,0 |
| Selçuk Üniversitesi | Fen Fakültesi | SAY | 452.140 | 42 | %100,0 |
| Kırıkkale Üniversitesi | İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi | SAY | 647.239 | 54 | %98,1 |
| Doğu Akdeniz Üniversitesi (KKTC) | Fen ve Edebiyat Fakültesi | SAY | 754.000 | 8* | %100,0 |
| Ondokuz Mayıs Üniversitesi | Bafra İşletme Fakültesi | EA | 958.039 | 54 | %100,0 |
| Karabük Üniversitesi | İşletme Fakültesi | SAY | 1.185.314 | 54 | %96,3 |
*Vakıf üniversitelerine ait tam burslu program
Bu tabloya göre, özellikle Hacettepe, Marmara ve Ankara Üniversitelerinin aktüerya alanındaki en çok tercih edilen üniversiteler olduğu görülüyor. Sayısal puan türüyle öğrenci alan bölümlere ek olarak, sadece Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nde eşit ağırlık puanıyla öğrenci alıyor.
Aktüerya Bilimleri lisans programlarında eğitim süresi 4 yıl. İlk iki yılda ağırlıklı olarak matematik, istatistik ve ekonomi dersleriyle aktüerya alanına ilişkin temel bilgileri verilirken; son iki yılda öğrenciler finansal matematik, hayat/hayat dışı sigortalar, emeklilik matematiği, hasar modelleri, risk yönetimi, stokastik süreçler, regresyon ve zaman serileri gibi teknik konularda uzmanlaşıyor. Ayrıca programda bilgisayar, hukuk, işletme ve finans alanlarında destekleyici dersler de yer alıyor [2].
Nasıl Aktüer Olunur?
Türkiye’de aktüer unvanını alabilmek için, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) tarafından uygulanan Aktüerler Yönetmeliği çerçevesinde belirlenen bazı şartların yerine getirilmesi gerekiyor. Bu süreç, teknik bilgi birikiminin yanı sıra etik sorumlulukları da içeren çok yönlü bir hazırlığı gerektiyor. İşte Aktüerler Yönetmeliği’ne göre adım adım aktüer olma süreci [3].
Lisans Mezuniyeti: Aktüer olabilmek için öncelikle sayısal içerikli bir lisans programından mezun olmak gerekiyor. Matematik, istatistik, ekonometri ya da doğrudan aktüerya bilimleri bölümleri örnek verilebiliriz.
Adli Yeterlilik: Mesleğin etik ve güven esasına dayalı yapısını korumaya yönelik olarak adayların yüz kızartıcı suçlar veya sigortacılık mevzuatına aykırı fiiller nedeniyle hüküm giymemiş olması gerekiyor.
Mesleki Uygulama: Aktüerya alanında kamu kurumlarında, özel sektörde veya akademik birimlerde en az 3 yıl uygulamalı deneyim kazanmak gerekiyor.
Aktüerlik Sınavları: SEDDK koordinasyonunda, dört seviyeden oluşan aktüerlik sınavlarının tamamının başarıyla geçilmesi gerekiyor [4]:
- Seviye: Temel Sigortacılık ve Ekonomi, Matematik, İstatistik ve Olasılık, Finansal Matematik
- Seviye: Muhasebe ve Finansal Raporlama, Sigorta Matematiği, Risk Analizi, Finans Teorisi
- Seviye: Hayat Dışı Sigortalar, Hayat Sigortaları, Sağlık Sigortaları, Emeklilik Sistemleri, Finans Yatırım ve Risk Yönetimi
- Seviye: Türk Sigortacılık Uygulamaları ve Yasal Çerçeve
Sicil Kaydı: Tüm bu aşamaları tamamlayan adaylar, SEDDK nezdinde tutulan Sicile kayıt ettirilir ve böylece resmi olarak “aktüer” unvanına sahip olurlar.
Aktüer Ne İş Yapar?
Aktüerler, matematiksel modelleme ve istatistiksel analiz yoluyla riskleri ölçen ve yöneten uzmanlardır. Sigorta ve emeklilik sistemleri başta olmak üzere birçok alanda karar vericilere teknik destek sağlarlar. Yönetmelikte belirlenen başlıca görev ve sorumluluklar özetle:
Finansal Dayanıklılık Analizi: Sigorta ve emeklilik şirketlerinin mali yapısını, yükümlülük karşılama durumunu ve uzun vadeli sürdürülebilirliğini analiz ederler.
Aktüerya Raporları Hazırlama: Her yıl SEDDK’ya gönderilmesi gereken detaylı aktüerya raporlarını düzenlerler.
Tarife ve Teknik Esas Geliştirme: Yeni sigorta ürünleri için prim hesapları, hasar öngörüleri ve rezerv tutarları gibi teknik hesaplamaları yaparlar.
Etik ve Yasal Sorumluluk: Tüm görevlerini tarafsızlıkla yürütmekle yükümlüdürler. Görevleri süresince broker, acente ya da eksper gibi başka mesleki unvanlarla çalışamazlar.
Risk Yönetimi: Olası ekonomik ya da finansal kriz senaryolarına karşı stres testleri yapar, yönetimlere teknik önerilerde bulunurlar.
Peki Neden Aktüerya Bilimleri Bölümünü Tercih Etmeliyim?
Aktüerya Bilimleri, sayısal becerilerinizi gerçek hayatın sorunlarına uygulayabileceğiniz nadir disiplinlerden biridir. İşte bu bölümü cazip kılan temel nedenler:
Geleceği Tahmin Eden Bir Meslek
Aktüerlik, sadece bugünü değil; 10, 20, hatta 50 yıl sonrasını analiz etmeyi ve bu doğrultuda kararlar almayı gerektiriyor. Buna göre, uzun vadeli düşünmeyi, stratejik planlamayı ve sorumluluk almayı sevenler için ideal bir meslek.
Ulusal ve Uluslararası Geçerlilik
Aktüerlik, birçok ülkede benzer sınav ve yeterlilik sistemleriyle yürütülen bir meslek olduğundan yurtdışında da kariyer fırsatları sunuyor. Türkiye’de aktüer unvanı olan biri, uluslararası aktüerlik birlikleriyle uyumlu şekilde çalışma fırsatına da sahip oluyor.
Geniş İstihdam Alanı
Sigorta şirketleri, bireysel emeklilik firmaları, bankalar, danışmanlık şirketleri ve kamu kurumları başta olmak üzere birçok sektörde aktüerlere ihtiyaç var. Ayrıca “şirketlerin en az bir aktüer çalıştırma zorunluluğu” olması, bu alandaki istihdam talebinin süreceğinin en büyük işareti.
Sonuç olarak, değerli üniversite adayı, eğer sayılarla aran iyiyse, neden sen de bir aktüer olmayasın!
Kaynaklar
YÖK Akademik Atlas (2025). YÖK lisans Atlası, https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-anasayfa.php , (Erişim: 10.07.2025).
Hacettepe Üniversitesi (2025). Aktüerya Bilimleri Bölümü, https://aktuerya.hacettepe.edu.tr/bolum_hak.php (Erişim: 10.07.2025).
Aktüerler Yönetmeliği (2015). https://mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf?mevzuatNo=11508&mevzuatTur=KurumVe KurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5, (Erişim: 10.07.2025).
2024 Yılı Aktüerlik Sınavları Başvuru ve Uygulama Kılavuzu. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu. https://www.tsb.org.tr/content/Announcements/2024%20Yılı%20Aktüerlik%20Sınavları%20Başvuru%20ve%20Uygulama%20Kılavuzu.pdf, (Erişim: 10.07.2025).
