Türkiye’de modern sigortacılığın temelleri 19. yüzyılın sonlarında atıldı. Başlangıçta ticari hayatı tehdit eden yangın risklerine karşı geliştirilen bu uygulamalar, zamanla toplumun farklı kesimlerine yayıldı. 20. yüzyılın ortalarında ticari hayatın gelişmesiyle birlikte sigorta, yalnızca belirli bir kesimin değil, geniş kitlelerin tanıdığı ve benimsediği bir ürün haline geldi.
1959’da çıkarılan 7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu sektörün kurumsal yapısını güçlendirdi. Kanun, denetim faaliyetlerini artırarak şirketlerin işleyişine standartlar getirdi ve özel sermayenin önünü açtı. Böylece sektörde rekabet artarken ürün çeşitliliği gelişti, pazarlama fonksiyonları profesyonelleşti. 2000’li yıllarda yürürlüğe giren yeni düzenlemeler ise bu kurumsal yapıyı daha da geliştirerek Türkiye’de sigortacılığın sağlam bir altyapıya kavuşmasını sağladı.
Son 25 yılda sigortacılık istatistiklerinin merkezi sistemlerde toplanması, web tabanlı hizmetlerin ve mobil uygulamaların yaygınlaşması sektörün işleyişini köklü biçimde değiştirdi. Pazarlama, müşteri ilişkileri ve hasar yönetimi daha hızlı, daha şeffaf ve kullanıcı dostu süreçlere dönüştü.
Sigortacılık Mesleğinin Dönüşümü
Kurumsal altyapının güçlenmesi, sigortacılığın yalnızca bir finansal faaliyet değil, aynı zamanda yüksek sorumluluk taşıyan bir meslek olarak görülmesini beraberinde getirdi. Riskleri doğru analiz edebilecek, mevzuata hâkim, teknik bilgisi güçlü ve güvenilir uzmanlara olan ihtiyaç belirgin hale geldi. Sektör büyüdükçe hataların maliyeti de arttığından, mesleki yeterliliklerin ölçülmesi ve güvence altına alınması sağlıklı işleyişin temel şartı haline geldi.
Türkiye’de sigortacılığın ilk yıllarında faaliyetler büyük ölçüde yabancı sermayeli şirketler ve bankalar aracılığıyla yürütülüyordu. Bu dönemde sigortacılık, bağımsız bir meslek olarak görülmüyor; tüccarların ticari faaliyetleri arasında yürütülen yan bir işlev olarak kalıyordu. Ancak zamanla yerli şirketlerin kurulmasıyla birlikte sigortacılık, kendi uzmanlık alanı ve meslek kimliği olan bir yapıya dönüştü. Böylece “ticaret erbabının işi” olmaktan çıkarak, profesyonellik gerektiren ve toplumda güven unsuru haline gelen bir meslek oldu.
Başlangıçta sigortacılar, iş başında öğrenme yöntemiyle yetişiyor ve sahada kazandıkları tecrübeleri yeni kuşaklara aktarıyordu. Bu pratik bilgi aktarımı, mesleğin ilk dönemlerinde temel bir rol oynasa da kurumsal gelişim için yeterli değildi. 1980’lerden itibaren üniversitelerde sigortacılık bölümlerinin açılmasıyla mesleğin akademik boyutu güçlendi ve sigortacılık bilgisi bilimsel bir çerçeveye kavuştu. 2007’de SEGEM’in (Sigortacılık Eğitim Merkezi) kurulmasıyla birlikte ise eğitim ve sertifikasyon süreçleri sistematik bir yapıya oturdu.
Eğitim ve Sertifikasyonun Önemi
Kurumsal yapı güçlendikçe, sigortacılık mesleğinden beklenen yetkinlikler de artmaya başladı. Artık sadece poliçe düzenlemek ya da hasar sürecini yönetmek yeterli değil; teknolojiyi kullanabilen, veri analitiğine hâkim, müşteri beklentilerini doğru okuyabilen ve farklı risk türlerini yönetebilen profesyonellere ihtiyaç var. Bu nedenle eğitim ve sertifikasyon, yalnızca yasal bir gereklilik değil; bilgi boşluklarını kapatan, hizmet kalitesini yükselten, müşteri güvenini pekiştiren ve sektörün uluslararası standartlara uyumunu kolaylaştıran stratejik bir araç haline geldi.
Örneğin, bir eksperin hasarı eksiksiz ve adil biçimde tespit edebilmesi, bir aktüerin geleceğe dönük riskleri doğru modellerle hesaplayabilmesi ya da bir acente teknik personelinin müşteriye doğru ürünü sunabilmesi güncel ve teknik bilgi gerektirir. Hatalı ve eksik uygulamalar hem şirketler hem de sektör için ciddi maliyetler yaratabilir. Bu nedenle yeterlilik sınavları ve sertifikalar, bireysel hataları en aza indirirken kurumsal düzeyde de güvenilirliği ve istikrarı garanti altına alır.
Türkiye’de mesleki eğitim ve sertifikasyon süreçlerinin merkezi aktörü SEGEM’dir. 2007’de 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu ile kurulan SEGEM, hem eğitim hem de sınav süreçlerini düzenleyerek sektör profesyonellerinin bilgi ve becerilerini ölçer. Böylece teknik personelden aktüere, eksperden acente yöneticisine kadar çok farklı alanlarda standartları belirleyen ve uygulatan kurum olarak sigortacılığın profesyonelleşmesinde kritik bir rol oynar. SEGEM’in düzenlediği başlıca eğitim ve sınavlar aşağıdaki tabloda özetlenmektedir.
| Başlık | Hedef Kitle |
| Teknik Personel Eğitimi ve Sınavı | Sigorta acenteleri, brokerler ve bankalar nezdinde sigorta ürünlerine yönelik pazarlama, bilgilendirme ve satış işlemlerini gerçekleştirecek teknik personeller. |
| Aktüerlik Sınavı | Lisans öğrencisi ya da lisans mezunu olan, aktüerlik sınavlarının çeşitli seviyelerine katılacak adaylar. |
| Eksperlik Sınavı | Eksper kursuna ön alım sınavıyla seçilen, ilgili branşlarda uzmanlaşacak kişiler. |
| Hakemlik Sınavları | Sigorta hukukunda en az beş yıl veya sigortacılıkta en az on yıl deneyim sahibi olan ve Mevzuatta belirtilen kurum ve kuruluşlarda görev yapanlar, üniversitelerde sigortacılık ve aktüerya alanında öğretim üyesi olanlar, hakimler vb. belirli kriterleri taşıyan kişiler. |
| Uyuşmazlık ve İtiraz Hakemi Bilgilendirme Eğitimi | İlk defa göreve başlayacak sigorta ve itiraz hakemleri. |
| Sigorta Tahkim Komisyonu Bilirkişilik Eğitimi | Aktüer, akademisyen, sigorta eksperi, mühendis, mimar, veteriner hekim, doktor, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Karayolları Genel Müdürlüğünün ilgili birimlerinde görev alan kişiler. |
| Tarım Sigortaları Havuzu Eksperliği Ön Eleme Sınavı | Ziraat mühendisleri, ziraat teknisyenleri, ziraat teknikerleri ve veteriner hekimler. |
| Türk Sigortacılık Mevzuatı Sınavı | Uluslararası kabul görmüş sınavlar veya usullerle eksperlik belgesi almış, Türkiye’de eksperlik yapmak isteyen kişiler |
| Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası Eğitimi ve Sınavı | Ticari alacak sigortaları satışı konusunda yetkilendirilmiş teknik personeller. |
| Katılım Esaslı Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Sertifikası | Katılım esaslı sigorta ve bireysel emeklilik faaliyeti yürüten şirketlerde çalışan personel ve yöneticiler. |
| Devlet Destekli Tarım Sigortaları Eğitimi | Sigorta şirketlerinin genel müdürlükleri, banka şubeleri, acenteler, brokerler, üniversite öğrencileri, çağrı merkezleri veya eğitime katılarak sertifika almak isteyen kişiler. |
| Suç Gelirlerinin Aklanması ve Terörün Finansmanının Önlenmesi Eğitimi | Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği bünyesinde bulunan Levha’ya kayıtlı sigorta acenteleri ve yetkilileri ile bankalar nezdinde sigorta ürünlerine yönelik pazarlama, bilgilendirme ve satış işlemlerini gerçekleştirecek teknik personel. |
| Yanlış Sigorta Uygulamaları Eğitimi | Sigorta şirketlerinin Yönetim Kurulu üyeleri dahil tüm çalışanları. |
Sektöre yeni adım atanlar veya mevcut görevlerinde ek uzmanlık kazanmak isteyenler için verilen eğitimlerin yanı sıra, mesleki sürekliliği desteklemek ve güncel kalmayı sağlamak amacıyla aşağıdaki yenileme eğitimleri sunulmaktadır.
| Başlık | Hedef Kitle |
| Sigorta ve İtiraz Hakemleri Yenileme Eğitimleri | Göreve başlama tarihi veya yenileme eğitimini bitirme tarihi 5 yılı aşan hakemler. |
| Aktüer Yenileme Eğitimi | Göreve başlama tarihi veya yenileme eğitimini bitirme tarihi 3 yılı aşan aktüerler. |
| Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası Yenileme Eğitimi | Ticari alacak sigortaları konusunda yetkilendirilmiş teknik personeli. |
| Acente / Broker Teknik Personel Yenileme Eğitimi | İlk sertifika tarihi veya yenileme eğitimini bitirme tarihi 5 yılı aşan acente ve broker teknik personelleri. |
| Sigorta Eksperi Yenileme Eğitimi | Ruhsat tarihi ya da yenileme eğitimini bitirme tarihi 5 yılı aşan eksperler. |
Tüm bu eğitim ve sınav süreçleri, sigortacılık mesleğinin bugününü güçlendirirken, gelecekte karşılaşılacak dönüşümlere de hazırlık niteliği taşımaktadır.
Sigortacılık Mesleğinin Geleceği
Tarihin her döneminde meslekler değişen koşullara göre yeniden şekillendi. Sanayi devriminde beden gücünün makinelerle yerini bırakması, bilgisayar çağında büro işlerinin otomasyona devredilmesi bunun en çarpıcı örnekleri. Aynı dinamik bugün sigortacılık için de geçerli. Dijital kanalların yaygınlaşması, yapay zekâ destekli analizler, büyük veriyle müşteri davranışlarının takibi gibi gelişmeler, sigortacıların hem iş yapış biçimlerini hem de mesleki gereksinimlerini köklü biçimde dönüştürüyor.
Bu dönüşüm, sigortacının sahip olması gereken bilgi ve becerileri çeşitlendiriyor; teknoloji okuryazarlığından analitik düşünmeye, sürdürülebilirlik perspektifinden müşteri deneyimini yönetmeye kadar yeni yetkinlikleri zorunlu kılıyor. Bu nedenle eğitim ve sertifikasyon, artık yalnızca bir giriş şartı değil, meslek hayatı boyunca süreklilik gerektiren bir ihtiyaç haline geliyor.
Sigortacılık mesleğinin itibarı, değişen koşullara uyum sağlayabilen profesyonellerin yetişmesine bağlı. Geçmişte bilgi ve deneyim büyük ölçüde sahada kazanılır ve usta-çırak ilişkisiyle yeni kuşaklara aktarılırdı. Bugün ise bu aktarımın yanı sıra sürekli eğitim, sertifikasyon ve yenileme programları ile güncel kalmak zorunlu hale geldi.
Sonuç
Geçmişten bugüne sigortacılık mesleği, sahada kazanılan tecrübelerin akademiye taşınması ve ardından sertifikasyon süreçleriyle kurumsallaşması sayesinde gelişti. Ticaret erbaplarının kişisel becerileriyle başlayan bu yolculuk, üniversitelerde açılan programlar ve SEGEM’in eğitim faaliyetleriyle profesyonel bir kimliğe kavuştu. Bugün lise düzeyinden doktoraya kadar geniş bir eğitim yelpazesi ile mesleki eğitim ve sertifikasyon süreçleri, sigortacılık mesleğini daha güçlü ve güvenilir bir yapıya taşıyor.
Sigortacılığın geleceği, geçmişin birikiminden beslenen, bugünün ihtiyaçlarına yanıt veren ve yarının belirsizliklerine hazırlıklı olan sürekli öğrenme kültürüyle güvence altına alınabilir.
Kaynaklar
[1] Resmî Gazete. (2007, 14 Haziran). 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu. https://www.tsb.org.tr/content/Legislations/1.5.5684.pdf
[2] Resmî Gazete. (2008, 14 Nisan). Sigorta Acenteleri Yönetmeliği. https://www.tsb.org.tr/content/Legislations/Sigorta_Acenteleri_Yonetmeligi.pdf
[3] Resmî Gazete. (2007, 15 Ağustos). Aktüerler Yönetmeliği.
https://mevzuat.gov.tr/anasayfa/MevzuatFihristDetayIframe?MevzuatTur=7&MevzuatNo=11508&MevzuatTertip=5
[4] Resmî Gazete. (2008, 22 Haziran). Sigorta Eksperleri Yönetmeliği. https://mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=12219&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
[5]. SEGEM. (2025). Sınavlar. https://segem.org.tr/sinavlar
